Opinion nga Timoni.al
Në një Shqipëri ku korrupsioni dhe krimi i organizuar shpesh shihen si burime të fuqishme të pasurimit dhe ndikimit, figura të tilla si Samir Mane dhe Gjergj Luca janë bërë simbol i një sistemi të kalbur që favorizon individët me lidhje të forta politike dhe kapje të strukturave shtetërore. Të dy këta personazhe kanë arritur të bëjnë pasuri marramendëse, duke abuzuar me pushtetin dhe pasuritë publike, për të shfrytëzuar pronat e të tjerëve, duke lënë pas një gjurmë të trishtuar të padrejtësisë dhe shkeljes së ligjit. Pasuritë e tyre, që janë ngritur përmes shkeljes së ligjit dhe manipulative të proceseve administrative, janë një dëshmi e tronditshme për atë që ndodh kur shteti i do të fortët, por harron qytetarët.
Samir Mane, një nga biznesmenët më të njohur në Shqipëri dhe udhëheqës i Grupit Balfin, është përfshirë në një seri transaksionesh të dyshimta që kanë të bëjnë me tjetërsimin dhe shfrytëzimin e pasurive të të tjerëve. Ky emër është lidhur ngushtë me një sërë projektesh ndërtimi dhe turizmi përgjatë bregdetit të Jugut, ku është përfshirë edhe ndërtimi i resorteve luksoze në Palasë. Ajo që ka dalë në pah gjatë hetimeve të bëra nga BIRN dhe dokumenteve të tjera të siguruara është se këto projekte janë ngritur mbi prona që janë tjetërsuar në mënyrë të paligjshme, duke përfshirë falsifikimin e dokumenteve dhe shkeljen e vendimeve gjyqësore.
Një nga rastet më skandaloze është ai i pronës së Kiço Nina në Palasë, e cila, pas një periudhe të gjatë kërkimesh dhe procedurash, u regjistrua si pronë e një familjeje tjetër, duke bllokuar çdo mundësi për të hipotekuar atë dhe për të marrë pronësinë e ligjshme. Kjo tjetërsim ka ndodhur në një periudhë kohore kur Samir Mane dhe grupi i tij po zhvillonin projekte masive ndërtimi, që përfshinin edhe ndërtimin e një resorti të madh në zonën e Palasës. Këto veprime janë realizuar nën një mjedis të mbështetur nga institucione të larta shtetërore, të cilat nuk kanë ndërhyrë për të zgjidhur padrejtësinë ndaj pronarëve të vërtetë, siç ishte rasti i familjes Nina. Ky skandal ka ngritur dyshime të thella mbi përfshirjen e Manes në manipulimin e regjistrimeve të pasurive, duke mbështetur pasurimin e tij dhe atij të grupeve të lidhura me të. Grupi Balfin, përmes mundësive të tilla, ka siguruar një pozicion dominues në tregun e ndërtimit dhe turizmit, duke vënë pasurinë e tij mbi të drejtat e qytetarëve të zakonshëm.
Gjergj Luca, një tjetër figurë e njohur e biznesit shqiptar, nuk është vetëm një biznesmen i suksesshëm në sektorin e peshkimit dhe lojërave të fatit, por edhe një emër që lidhet ngushtë me disa grupe kriminale dhe aktivitete të paligjshme. Ai ka ndërtuar një imperium të tërë përmes përfitimeve të paligjshme, ku lidhjet me trafikun ndërkombëtar të drogës dhe përfshirja në aktivitete të tjera kriminale janë veçanërisht shqetësuese. Sipas raportit të Shoqatës Ndërkombëtare të Studimeve Strategjike, Luca është përfshirë drejtpërdrejt në linja të trafikut të kokainës që operojnë në Shqipëri, Maqedoni, Greqi dhe Itali. Ai dhe grupi i tij kanë kontrolluar disa rrugë të trafikimit të drogës, duke përdorur mundësi të jashtme për të krijuar rrjete të fuqishme të shpërndarjes së lëndëve narkotike, të cilat kanë mbajtur të lidhura shumë zona të Shqipërisë me tregje ndërkombëtare.
Përveç lidhjeve të tij me trafikun e drogës, Luca ka shfrytëzuar gjithashtu mundësitë për të marrë fonde të mëdha nga Bashkimi Europian, të cilat janë përdorur për bujqësinë, një sektor që ai e ka shfrytëzuar për të pasuruar akoma më tej pasuritë e tij. Në vitin 2019, ai ka përfituar 400 milionë lekë nga fondet bujqësore të BE-së, duke përdorur emrin e firmës “Rozafa Sh.p.k.”, që përfiton nga subvencionet e tilla. Ky është një shembull tjetër i abuzimit me fondet publike, që është gjithashtu një pasqyrë e qartë e lidhjes së afërt të tij me qeverinë dhe pushtetin.
Lidhjet e tij me grupet kriminale janë shumë të qarta, dhe emri i tij është i lidhur ngushtë me figura të njohura të botës së krimit, duke përfshirë bashkëpunimin me trafikantët e drogës, si dhe me individë të tjerë të përfshirë në aktivitete të paligjshme. Rrjeti i tij i lidhjeve ka përfshirë gjithashtu kontakte me zyrtarë të lartë shtetërorë dhe figura të tjera të botës së biznesit, duke krijuar kështu një rrjet të gjerë ndikimi dhe korrupsioni.
Samir Mane dhe Gjergj Luca përfaqësojnë dy fytyrat më të errëta të pasurimit në Shqipëri. Ata kanë arritur të pasurohen duke shfrytëzuar padrejtësitë e sistemit, duke u bërë njëkohësisht shembuj të lidhjeve të ngushta me grupe të interesit që përfshijnë pushtetin politik dhe krimin e organizuar. Tjetërsimi i pronave, falsifikimi i dokumenteve dhe përfitimet nga fondet publike janë vetëm disa nga metodat që këta individë përdorin për të ruajtur pasuritë e tyre, duke shkelur çdo ligj dhe normë morale.
Roli i shtetit dhe institucioneve të drejtësisë është gjithashtu shqetësues. Dështimi i strukturave të drejtësisë për të ndjekur dhe hetuar këto figura të fuqishme është një shembull tjetër i kapjes së shtetit, ku ata që kanë lidhje të forta politike dhe ekonomike shpesh mbeten të paprekur nga ligji. Ky fenomen është një barrë e rëndë për shoqërinë shqiptare, e cila vazhdon të përballet me pasiguri dhe padrejtësi në një sistem ku ata që janë të fortë shpesh e kanë të lehtë të sfidojnë ligjin, pa pasur asnjë pasojë.
Samir Mane dhe Gjergj Luca janë dy shembuj të pasurimit të paligjshëm dhe të lidhjeve të forta që ndihmojnë në mbështetje të një sistemi të kapur. Tjetërsimi i pronave të të tjerëve dhe përdorimi i resurseve shtetërore për të përfituar pasuri janë veprime që kërkojnë përgjegjësi dhe ndjekje të ligjit, për të siguruar se ata që shkelin rregullat e drejtësisë nuk mund të mbeten të paprekur.
